Мухаррир
Илмнинг аввали жим туриш, сўнгра қулоқ тутиш, сўнгра ёд олиш, сўнгра амал қилиш, сўнгра эса уни тарқатишдир.
Ҳаётдаги энг улкан мусибат ўлим эмас. Энг улкан мусибат –ҳаётлик чоғимизда Аллоҳдан қўрқиш ҳиссининг ўлишидир.
Дунёдаги энг гўзал нарса – Аллоҳнинг муҳаббати! Жаннатдаги энг яхши нарса – Аллоҳни кўриш! Китобларнинг энг манфаатлиси – Аллоҳнинг Китоби! Халойиқнинг энг яхшиси Аллоҳнинг Расулидир!
Бўрон кемани бузиб юборишга қодир, лекин боғланган ипни ечишга қодир эмас. Ғазаб ҳам шундай. Дунёни бузиб ташлашга қодир, лекин ечим тақдим қила олмайди.
Қуръонда Аллоҳ таолонинг зикри ҳақида икки хил ривоят келган. Кўпинча, айрим дўстларимиз ушбу икки ривоятни бир бирига қарама-қарши деб ўйлайдилар. Баъзида улар бу ҳақида муаммо ҳам келтириб чиқарадилар. Аллоҳ азза ва жалланинг Китобида ушбу сўзларни ўқиймиз.
- Зикр шайтонни қувади ва савалайди.
- Зикр Аллоҳ таолони рози қилади.
- Зикр ғам-андуҳларни кетказади.
- Зикр шодлик ва сурурни жалб қилади.
- Зикр қалб ва баданни қувватлантиради.
- Зикр қалб ва юзни мунаввар қилади.
- Зикр ризқни жалб қилади.
- Зикр зокирга маҳобат, ҳаловат ва гўзаллик тақдим этади.
- У Аллоҳ таолонинг муҳаббатини касб қилдиради.
- Зикр Аллоҳ таолога қурбат ҳосил қилдиради. Банда қанча кўп зикр қилса, Аллоҳ таолога шунча яқин бўлади.
- Зикр зокирга ўзини кузатиб боришни ўргатади. Бу билан у эҳсон эшигидан киради ва Аллоҳга У Зотни кўриб тургандек ибодат қилади.
- У зокирга Аллоҳ таолога қайтишни ўргатади.
- Зикр зокирга маърифат эшигини кенг очади.
- Зикр туфайли зокирни Аллоҳ зикр қилади.
- У туфайли қалб тирик бўлади.
- У қалб ва руҳга қувват бўлади.
- Зикр қалбнинг зангини кетказиб, уни жилолайди.
- У хатоларни ювади.
- У банда билан Робби орасидаги жудоликни кетказади.
- Зикр бандани Аллоҳ таолонинг азобидан қутқаради.
- Зикр туфайли сакийнат ва раҳмат нозил бўлади.
- Зикр мажлислари фаришталар мажлисларидир.
- У зокирни ҳам, унинг ҳамсуҳбатини ҳам саодатманд қилади.
- У бандани қиёмат кунининг ҳасратидан эмин қилади.
- Зикр туфайли Аллоҳ зокирга бошқа сўровчиларга берадиган атолардан кўра афзал атони беради.
- Зикр энг осон, афзал ва улуғ ибодатдир.
- Зикр жаннатнинг экинидир.
- Зикр учун ваъда қилинган ато ва фазллар бошқа амалларга ваъда қилинмаган.
- Робб таборака ва таолони давомли равишда зикр қилиш банданинг икки дунёдаги бадбахтлигига сабаб бўладиган унутилишидан эмин қилади.
- Зикр зокир учун бу дунёда ва қабрда нурдир.
- У қалбни ғафлат уйқусидан ва мудроғидан уйғотади.
- Зикр дарахти маърифат меваларини беради.
- Зокир ўзи зикр қилган Зотга яқин бўлади. Бу яқинлик муҳаббат, нусрат, тафвиқ ва дўстлик ила бўлади.
- Зикр қул озод қилиш ва нафақалар қилишга тенг ибодатдир.
- У шукрнинг бошидир. Ким Аллоҳни зикр қилмаса, У Зотга шукр қилмаган бўлади.
- Қалбда бир қасоват бўлса, уни Аллоҳ таолонинг зикридан бошқа нарса кетказа олмайди.
- Зикр неъматларни жалб қилади ва бало-офатларни даф қилади.
- У зокирга Аллоҳ таолонинг ва фаришталарнинг саловотини жалб қилади.
- Аллоҳ зокирлар ила ўз фаришталарига мақтанади.
- Бардавом зикр қилувчи жаннатга кулган ҳолида киради.
- Аллоҳ таолони зикр қилиш У Зотнинг ибодатини қилишда энг катта ёрдамдир.
- Зикр зокирда қувват ва ҳаракатчанлик пайдо бўлишига сабаб бўлади.
- Жаннат ҳовлилари зикр ила бино қилинади. Зокир зикрдан тўхтаса, фаришталар ҳам ҳовлини бино қилишдан тўхтайдилар.
- Фаришталар зокир учун истиғфор айтадилар.
- Тоғу тошлар Аллоҳ таолони зикр қилувчилар билан фахрланадилар.
- Аллоҳ таолони кўп зикр қилувчи банда мунофиқликдан омон бўлади.
- Амаллар ичида зикрнинг ўзига хос лаззати бор. Шунинг учун ҳам зикр мажлислари жаннат боғлари деб номланади.
- Йўлда, уйда, ҳазарда ва сафарда зикрни бардавом қилиш банданинг қиёмат кунидаги гувоҳлари кўпайишига сабаб бўлади.
- Зикр юзга бу дунёда гўзаллик ва охиратда нур ато қилади.
- У банданинг Робб томонидан тасдиқ қилинишига сабаб бўлади.
- Зикрни бардавом қилиш нафл амаллар ўрнига ўтади.
- Банда кенгчилик вақтида Аллоҳни зикр қилса, Аллоҳ уни торчилик вақтида зикр қилади.
Зикр қалбнинг шифоси ва давосидир.
Зикр қилувчининг ўзига яраша одоблари мавжуд. Ўша одобларга риоя қилган ҳолда адо этилган зикрнинг қабул ва ижобат бўлишидан умид қилинади.
Зоҳид қалбдан чиққан амал оз бўлмас. Роғиб қалбдан чиққан амал кўп бўлмас.
Қалб инсондаги бош аъзодир. Агар у соғлом бўлса, бошқа аъзолар ҳам соғлом бўлади. Агар у бузуқ бўлса, бошқа аъзолар ҳам бузилади. Қалб инсоннинг ақлий, руҳий-маънавий ҳаётида жон вазифасини ўтайди. Инсоний сифатлар айнан қалбда жойлашган бўлади. Ўша сифатлар инсондан содир бўладиган ҳатти-ҳаракатлар ва турли амалларнинг асосий манбаси бўлади. Аввал ҳам айтиб ўтилганидек, ҳар бир инсондан содир бўладиган амалларнинг ўттиз фоизи ақлдан, етмиш фоизи қалбдан чиқади.
Билдингки, гўзал хулқ ақл қувватининг мўътадиллигига, ҳикмат камолига боғлиқ. Ғазаб ва шаҳват қувватининг мўътадиллиги ҳам гўзал хулқ белгисидир. Бу мўътадиллик ақл ва шариатга тобеликни тақозо қилади ва у икки жиҳатга кўра ҳосил бўлади.
Нафс ва ахлоқ тарбияси жиддий ва мушкил иш. Ҳатто ғайрати жўш уриб турган баъзи ботирлар ҳам бу меҳнат қаршисида ожиз. Тасаввуру ўй-фикрлари қусурли бўлгани учун улар ўзини бу ишдан четга тортишади, ахлоқни ўзгартириш тасаввурга сиғмайдиган иш, чунки табиат ўзгармайди, деган фикр билан ўзларини оқлашади.
Билгил! Одамлар гўзал хулқнинг моҳияти, унинг нима эканлиги ҳақида кўп гапирдилар, лекин аслни очиб беролмадилар. Гўзал хулқ меваларини санадилар, аммо бунида тўла қамраб ололмадилар. Балки, хотирига нима келса, ўша пайт зеҳнида нима бўлса гапирдилар, гўзал хулқ чегараларига эътибор қаратмадилар. Гўзал хулқнинг барча самараларини ўз ичига олган моҳиятни муфассал баён қилолмадилар.